Η Φινλανδία είναι η χώρα με τους πιο φανατικούς αναγνώστες και δεν είναί τυχαίο, που το 2016 ανακηρύχθηκε από τον ΟΗΕ το πιο μορφωμένο έθνος του κόσμου!
Είναι, λοιπόν, απολύτως κατανοητό γιατί πηγαίνει αντίθετα στο ρεύμα: σε μια εποχή που οι βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο υφίστανται περικοπές στους προϋπολογισμούς τους, μείωση των χρηστών και κλείσιμο, η Φινλανδία δαπανά στις βιβλιοθήκες της περίπου 5.760 ευρώ ανά κάτοικο, σύμφωνα με τον Guardian.
Και ενώ περισσότερες από 478 βιβλιοθήκες έχουν κλείσει από το 2010 σε πόλεις της Αγγλίας, της Ουαλίας και της Σκωτίας, το Ελσίνκι δαπάνησε 98 εκατομμύρια ευρώ για τη δημιουργία μιας τεράστιας νέας βιβλιοθήκης!
Σχεδιάστηκε από τη φινλανδική αρχιτεκτονική εταιρεία ALA και ονομάστηκε “Ωδή” (Oodi, “ode” στα φινλανδικά). Το τριώροφο κτίριο -που συνδυάζει μάθηση, διασκέδαση και δημιουργία και όλα αυτά δωρεάν- είναι ένα κομψοτέχνημα: μοιάζει με πλοίο, που ταξιδεύει στο μέλλον.
Πρόκειται για μια μακριά και στενή δομή, με κυματιστή ξύλινη πρόσοψη από ερυθρελάτη, ξύλινη εξωτερική επένδυση και έναν όροφο με γυάλινους τοίχους.
Εκτός από άπειρα βιβλία, υπάρχουν καφέ, εστιατόριο, κινηματογράφο, δημόσιο μπαλκόνι, στούντιο ηχογράφησης, τρισδιάστατους εκτυπωτές και χώρος δημιουργίας, ώστε να ενθαρρύνονται οι κοινωνικές επαφές σε μια χώρα με σκληρό κλίμα.
Ο Άντι Νοουσγιόκι, ένας από τους αρχιτέκτονες της βιβλιοθήκης, την περιέγραψε ως «εσωτερική πλατεία της πόλης, που έχει σχεδιαστεί για να παρέχει στους πολίτες και τους επισκέπτες χώρο για να κάνουν ό,τι θέλουν ελεύθερα και με ζωντάνια – να μην είναι απλά καταναλωτές γνώσης ή flâneurs (περιπλανώμενοι)».
Αυτό βέβαια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την στερεοτυπική εικόνα των βιβλιοθηκών, ως σιωπηλοί χώροι.
“Η πρόοδος της Φινλανδίας από μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης σε μία από τις πιο ευημερούσες, δεν ήταν τυχαίο. Βασίζεται στην ιδέα ότι όταν υπάρχουν τόσο λίγοι – μόνο 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι – ο καθένας πρέπει να ανταποκριθεί πλήρως στις δυνατότητές του“, ανέφερε ο Τόμι Λάιτιο (Tommi Laitio), εκτελεστικός διευθυντή πολιτισμού και αναψυχής του Ελσίνκι.
Και πρόσθεσε: “Η κοινωνία μας εξαρτάται ουσιαστικά από το ότι οι άνθρωποι μπορούν να εμπιστεύονται την καλοσύνη των ξένων”.
Αυτή η πεποίθηση συνέβαλε στη υποστήριξη της έμφασης της σύγχρονης Φινλανδίας στην εκπαίδευση και την παιδεία: κάθε Φινλανδός δανείζεται περισσότερα από 15 βιβλία το χρόνο από τη βιβλιοθήκη (10 περισσότερα από τον μέσο Αμερικανό).
Ωστόσο, οι κοινωνικές υπηρεσίες δεν θωράκισαν τους κατοίκους της μεγαλύτερης πόλης της Φινλανδίας απέναντι στις ανησυχίες του 21ου αιώνα για την κλιματική αλλαγή, τους μετανάστες και τις άλλες δυνάμεις που τροφοδοτούν τα ευάλωτα λαϊκά κινήματα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η βιβλιοθήκη, προϊόν μιας δεκαετούς δημόσιας διαβούλευσης και διαδικασίας σχεδιασμού, σχεδιάστηκε εν μέρει για να αντισταθεί σε αυτούς τους φόβους. “Όταν οι άνθρωποι φοβούνται, εστιάζουν σε βραχυπρόθεσμες εγωιστικές λύσεις. Επίσης, αρχίζουν να αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους”, δήλωσε ο Λάιτιο.
Η βιβλιοθήκη βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το κοινοβούλιο και στο ίδιο επίπεδο.
Την”Ωδή” επισκέφθηκαν φέτος 3 εκατομμύρια επισκέπτες, μεγάλος αριθμός για μια πόλη των 650.000 κατοίκων, δήλωσε ο Λάιτιο. Τον πρώτο μήνα, 420.000 κάτοικοι του Ελσίνκι – σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού – επισκέφθηκαν τη βιβλιοθήκη.
Κάποιοι από αυτούς μπορεί να ήταν skateboarders, που ήθαλν απλώς να χρησιμοποιούν την τουαλέτα, αλλά και αυτό καλό είναι: Η βιβλιοθήκη “δεσμεύεται να είναι ανοιχτή και να υποδέχεται όλους χωρίς να κρίνει”, λέει.
